Abrams erfenis (2019)
De situatie in het Midden-Oosten is al lange tijd een bron van spanning en uiteenlopende belangen. Als bakermat van de joodse, christelijke en islamitische godsdiensten spelen naast politieke, ook religieuze aspecten een belangrijke rol in de discussies en conflicten. Vanuit verschillende achtergronden wordt deze complexiteit besproken.
17 januari: Het Arabisch-Israëlisch conflict: een historisch perspectief -- Esther Schoorel
Met de Britse verovering van Jeruzalem op de Ottomanen in 1917, kwam Palestina onder Brits mandaatgebied te vallen. Het was een belangrijk moment in de vooravond van het Arabisch-Israëlisch conflict, een conflict dat tot op de dag van vandaag bepalend is voor de politiek in het Midden-Oosten. Naast de eigen belangen die het had in de regio, had Groot-Brittannië Palestina zowel aan de Europese Joodse bevolking als aan de Arabieren beloofd, beloftes die resulteerden in een situatie die de Britten uiteindelijk niet in de hand wisten te houden. Het Arabisch-Israëlisch conflict wordt in een historisch perspectief geplaatst, zo wordt een basis gelegd voor het begrijpen van de huidige situatie.
Drs. Esther Schoorel is cultureel antropologe gespecialiseerd in het Midden-Oosten en werkzaam aan de Rijksuniversiteit Groningen.
31 januari: We haten elkaar meer dan de joden -- Els van Diggele
Over tweedracht in de Palestijnse maatschappij. Deze avond gaat vooral over de vraag waarom Palestijnen soms banger voor elkaar zijn dan voor de Israëliërs. De broederstrijd tussen de Palestijnen blijft vaak verborgen, terwijl de gewone Palestijn al een eeuw dagelijks schade ondervindt van de verlammende strijd tussen onderdrukkende leiders. Tien jaar na de burgeroorlog tussen Hamas en Fatah lijkt een Palestijnse onafhankelijke staat een gepasseerd station en stevenen de Palestijnen af op hun eigen tweestatenoplossing. Is dat het lot van een volk dat zich kan verheugen in zoveel media-aandacht? Els van Diggele bezocht dissidenten en onafhankelijk denkende goed geïnformeerde Palestijnen: mensen met lef, die vrijuit durfden te spreken.
Drs. Els van Diggele is historica en journaliste. Ze schreef een drieluik over onderlinge conflicten bij Israëliërs en Palestijnen en woonde op verschillende plekken in Israël en de Palestijnse gebieden.
14 februari: God als excuus: het Midden-Oosten verklaard -- Leo Kwarten
Er gaat vrijwel geen dag voorbij of het Midden-Oosten is voorpaginanieuws. Dat is zelden in positieve zin. De oorlogen in Syrië, Jemen en Libië, de wreedheden van IS, een journalist die wordt vermoord op een Saoedisch consulaat, honderdduizenden migranten in gammele bootjes, en - o ja - de Palestijnse kwestie. De lijst lijkt eindeloos. Waarom is het toch zo’n puinhoop in het Midden-Oosten? Gaat het dan toch echt allemaal om religie?
Drs. Leo Kwarten is arabist en antropoloog. Hij doceert over de politiek van het Midden-Oosten bij Instituut Clingendael. Hij is regelmatig op radio en televisie en publiceert in Elsevier en het FD.
28 februari: De weerbarstige realiteit van Israël -- Rabbijn Tzvi Marx
De Joodse traditie hecht grote waarde aan ‘het compromis’. Compromis maakt samenleven mogelijk én voorkomt absolute aanspraken. Dit geldt zowel voor het persoonlijk leven als op nationaal niveau: de staat Israël. Hoe gaan diverse (religieuze) groepen binnen Israël om met ‘het compromis’? Concreet: hoe bepaalt ‘compromis’ ieders opvatting over ‘het land’, de stad Jeruzalem? Niet alle culturen zien ‘het compromis’ als van groot belang. Soms ziet men ‘compromis’ eerder als teken van zwakte. Immers, men is op voorhand bereid om zelf toe te geven! Dit verschil vormt mede een struikelblok op de weg naar vrede tussen Israël en omliggende volken.
Dr. Rabbijn Tzvi Marx is werkzaam op het vlak van de dialoog Jodendom – Christendom.
14 maart: Christenen in en uit het Midden-Oosten -- Heleen Murre-van den Berg
In deze lezing zal prof. Heleen Murre-van den Berg ingaan op de huidige situatie van de christenen van het Midden-Oosten. Startend vanuit een korte inleiding op de geschiedenis van deze belangrijke tak van het christendom, zal in het bijzonder aandacht gegeven worden aan de relatie tot de veelal islamitische omgeving. Tot slot zal ingegaan worden op de consequenties van de ontwikkelingen van de afgelopen jaren.
Prof. dr. Heleen Murre-van den Berg is directeur van het Instituut voor Oosters Christendom te Nijmegen en bijzonder hoogleraar Oosters Christendom aan de Radboud Universiteit.
28 maart: Stichting Come -- Maaike Hoffer
Zij zal ons vertellen over haar werkzaamheden en ervaringen bij de stichting Come. (Stichting Communication Middle East) Maaike is projectcoördinator bij Come. Deze stichting organiseert al vele jaren dialoogseminars in het Midden-Oosten voor Israëlische en Palestijnse jongeren tussen de 20 en 35 jaar om op deze manier een bijdrage te leveren aan een positief maatschappelijk klimaat, waarin een politieke oplossing en constructief samenleven van Palestijnen en Israëliërs makkelijker gerealiseerd zou kunnen worden. Come wil dit bereiken door Palestijnen en Israëliërs de mogelijkheid te bieden om elkaar daadwerkelijk te ontmoeten en met elkaar in gesprek te gaan.
Drs. Maaike Hoffer woonde tot haar achtste jaar in Nes Ammim. Na haar studie Hebreeuws en Arabisch in Nederland woonde en werkte zij enkele jaren in Arabische landen waar zij o.a. ervaring opdeed in het begeleiden van reizen. Voor de Nederlandse stichting COME organiseert zij jaarlijks een elf daags dialoogseminar voor Palestijnen en Israëli’s.