Schaamte speelt binnen de kerken, in theologie en bij gelovigen een grote rol. Auschwitz en Hiroshima plaatsen ons voor indringende vragen.
We generen ons voor racisme en seksueel misbruik ook in de kerk. Ze maken ons verlegen met wat wij geloven en hoe wij ons geloof benoemen. Kunnen wij de schaamte voorbij?
  • 9 januari: Schaamte en de kerken -- Rein Nauta
    Geloven en kerkgang hebben hun vanzelfsprekendheid verloren. De confrontatie met de huidige kerkelijke praktijken roept een mengeling van tegenstrijdige gevoelens op: teleurstelling, bevrijding, vreugde, nostalgie, vervreemding (plaatsvervangende) schaamte, boosheid, rouw.
    Prof. Nauta zal nader ingaan op deze dubbelzinnigheid in de verhouding met de traditie, verwant maar vervreemd, en op de consequenties van deze positie voor kerk en kerklid.
    [Prof. Dr. Rein Nauta is emeritus hoogleraar Godsdienst- en Pastoraalpsychologie aan de Universiteit van Tilburg]
Foto
Over zonde en zonden
  • 23 januari: Schaamte na Auschwitz --  Wessel ten Boom
    Eén van de lessen van de Shoah is dat antisemitisme diep is doorgedrongen tot in het hart van kerk en theologie. ​Een pijnlijke en tegelijk beschamende ontdekking.
    ​Hoe gaan wij met deze ontdekking om?
    De Duitse theoloog Marquardt (1928-2002) heeft zijn leven lang geworsteld met die vraag, de consequenties én de zoektocht naar een nieuw gesprek met het huidige Israël.
    Komt er een moment waarop wij deze schaamte ooit voorbij zullen zijn? En moeten we dat willen?
    [Dr. Wessel ten Boom (1959, Didam) is theoloog en vrijstaand predikant. Hij publiceerde in 1997 "Alleen God kan spreken". Een inleiding op het werk van Fr.-W. Marquardt. In 2002 promoveerde hij op een studie naar Augustinus en de Joden onder de titel Profetisch tegoed]
Foto
Friedrich Wilhelm Marquardt
  • 6 februari: Schaamte en schaamteloosheid rond seksualiteit -- Heleen Zorgdrager
    ​Al veel langer is bekend dat er een samenhang bestaat tussen kerkelijk spreken en menselijke seksualiteit. De dominantie van de mannelijke cultuur binnen de kerken beïnvloedde mede de machtsverhoudingen in een huwelijk, en de seksualiteit. 
    ​Met name de recente onthullingen over seksueel misbruik confronteren ons op een beschamende manier opnieuw met dit thema. 
    [Dr. Heleen Zorgdrager is hoogleraar systematische theologie en genderstudies aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam. Ze maakt deel uit van het Interkerkelijk Besturenoverleg met betrekking tot Seksueel Misbruik in Pastorale Relaties.]
  • 20 februari: Schaamte doet iets met mensen... -- Jan Bodisco Massink
    Schaamte is een lijfelijke ervaring die diep ingrijpt in het leven van een mens. Wie zich schaamt en bloost staat tegelijk anders (meestal als "mindere") tegenover de medemens. Hoe werkt schaamte in en tussen mensen? Zijn er raakvlakken aan te wijzen met ervaring van schuld?
    Ook christenen ervaren vaak schaamte over eigen of andermans gelovig gedrag. Is dit dezelfde schaamte?
    ​En vooral: op welke wijze is het mogelijk de eigen schaamte te boven te komen?
    [Jan Bodisco Massink is predikant en psychoanalyticus/psychotherapeut. Tot zijn pensionering/emeritaat, in 2009, werkte hij als predikant in de afdeling psychotherapie van een GGZ-instelling.]
  • 6 maart: De schaamte voorbij? -- Anja Meulenbelt
    In de jaren zeventig schreef Anja Meulenbelt een boek, waarin ze pleitte om op te houden de zaken, die we als mensen gewoon meemaken, als privé te benoemen.
    Maar betekent het ook dat we ons nergens voor hoeven te schamen? Zijn we als christen niet verantwoordelijk voor het onrecht dat, ​ook in onze naam, mensen nog wordt aangedaan?
    Zijn we niet verantwoordelijk voor vluchtelingen en geweld tegen vrouwen dat nog steeds bestaat? Moeten we ons schamen, of wat moeten we doen? 
    ​    [Drs. Anja Meulenbelt is in Nederland vooral bekend als koploopster van de vrouwen beweging en als schrijfster. Ze werkte ook veel in het buitenland o.a. als trainer over geweld tegen vrouwen. Ze liet zich dopen in de Amsterdamse Studentenekklesia door Huub Oosterhuis en is daar nu kind aan huis.] 
Foto
De schaamte voorbij
  • 20 maart: Schaamte in verbondenheid --  Alex Verburg
    "Ik vond het kerkelijk leven vaak zo beledigend voor menselijke harten. Ik heb een diep schaamte gevoel tot deze kerk te behoren.
    Maar dat kan alleen ontstaan als je je diep verbonden voelt." Aldus sprak pater Van Kilsdonk in zijn laatste levensjaar tot de schrijver ​Alex Verburg, die zijn memoires zou optekenen.
    Pater Jan van Kilsdonk (1917-2008) was aalmoezenier in NSB-kampen, oprichter van de spraakmakende Studentenekklesia te Amsterdam en godsdienstleraar van onder anderen Kees Fens, Huub Oosterhuis en Antoine Bodar. Als pastor was hij een steun en toeverlaat voor
    studenten, later ook voor aidspatiënten. Ondanks zijn gevoelens van schaamte en hooglopende conflicten met het Vaticaan is hij de Kerk altijd trouw gebleven.
    [Alex Verburg schreef "Raadsman in delicate zaken", de biografie van Pater van Kilsdonk 2013. Eerder schreef hij: "Het huis van mijn vader", "Dwalingen" en "De verzoening", de laatste over de ontvoerings-geschiedenis van Gerrit Jan Heijn]
Foto
Pater van Kilsdonk
Copyright © Leerhuis Assen 2017